Na bikkelharde misdaadfilms als Gomorrah en Dogman waagt de Italiaanse wonderboy Matteo Garrone zich aan het tijdloze sprookje Pinocchio. Voor de rol van Geppetto wist hij niemand minder te strikken dan Roberto Benigni, regisseur en hoofdrolspeler van moderne klassieker La vita è Bella. Vlak voor de lockdown ontmoette Filmward (filmjournalist Ward Verrijcken) het goedlachse tweetal op het Filmfestival van Berlijn.

Heren, vanwaar het idee voor een nieuwe bewerking van deze klassieker?
Garrone: “Bij Pinocchio denkt iedereen vandaag de dag aan de Walt Disney film, maar eigenlijk kennen maar weinig mensen nog het originele boek van Carlo Collodi. Met deze film wou ik dan ook dichter bij de oorspronkelijke tekst blijven, opdat het publiek dit prachtige verhaal kan herontdekken.”

“Pinocchio is aanvankelijk een soort anti-held die altijd de foute beslissingen neemt. Collodi toonde kinderen hoe gevaarlijk het leven kan zijn als je niet over de gevolgen van je daden nadenkt, al liet hij gelukkig ook ruimte voor verlossing. Eigenlijk is Pinocchio een mens van vlees en bloed die zoekt naar liefde en vecht om te overleven. Net als wij allemaal (lacht). Tegelijk is het een prachtig vader-zoon verhaal, én vormen de vele creaturen een allegorie voor de samenleving. Zoals elke klassieker blijft het zeer modern aanvoelen. Het gaat net zo goed over vandaag als over de toekomst.”

Mijnheer Benigni, over dat ouderschap. Hoe interpreteerde u de rol van Pinocchio’s vader, Geppetto? Zag u hem als een tragisch,
eenzaam figuur?
Benigni: (resoluut) “Nee, niet tragisch, het is een sprookje! Het is geen strikt realisme, Geppetto staat symbool voor ‘de vader’, net zoals Sint Jozef (lacht). Aanvankelijk wou ik hem spelen met veel gags en gimmicks. Gelukkig nam Matteo me zachtjes bij de hand en bracht hij me op een wonderlijk pad vol warmte en genegenheid. Geppetto en Pinocchio’s relatie is echt een liefdesverhaal, maar dan als vader en zoon. Ik was helemaal verkocht toen Matteo me zijn interpretatie voorlegde en ben hem meteen gevolgd. Dit is een fantastisch boek, het achtervolgt me al mijn hele leven.”

Het laat u inderdaad niet los. In 2002 maakte u zelf een verfilming, waarin u het titelpersonage speelde.
Benigni: “Ja, en toen ik vijf of zes jaar oud was noemde mijn moeder me al kleine Pinocchio. ‘Ay Pinocchietto, kom hier!’ Mijn geboorteplaats ligt twintig kilometer van die van Collodi, we zijn beide van Toscane. Mijn moeder waarschuwde me voortdurend geen leugens te vertellen of mijn neus zou groeien. Ja, Pinocchio was voor mij het Heilige Boek, zoals het Evangelie dat is voor anderen (lacht).”

Het boek meer dan de Disney film?
Benigni: “Doe mij toch maar het boek. Disney is een ongelooflijke droomfabriek, maar hun Pinocchiofilm heeft maar weinig gemeen met het oorspronkelijke verhaal. Matteo had een tegengestelde visie.
Het is niet echt duister maar ik zou het haast een sjamanistische benadering noemen, net als het oorspronkelijke sprookje. Het geeft je een rusteloos gevoel, inquieto. Prachtige verhalen die tegelijk de gevaren én de heerlijkheid van het leven behandelen. Vol van geluk en verrassingen, maar evenzeer met verdriet, de dood, liefde. (wijst naar de filmposter achter hem) Zoals de kleuren op deze poster, tegelijk zo modern en eeuwenoud!” (begint druk gesticulerend in een enthousiast Italiaans verder te vertellen)

Pinocchio is een prachtig tijdloos kunstwerk. We leven nu echter in een tijd vol onzekerheid en angst. Hoe kunnen kunst en jullie als kunstenaars hieraan een tegenstem bieden?
Garrone: “Wij denken dat we als filmmakers vooral de plicht hebben een goede film te maken. We scheppen een parallelle wereld, die waarachtig maar tegelijk ook fantastisch is, waarin de kinderen twee uur kunnen verdwalen. Zo kunnen ze zich zowel amuseren als nadenken over de tegenstellingen en moeilijkheden in het leven. Tegelijk geven we volwassenen de mogelijkheid om voor even hun kindertijd te herontdekken. Dat is al iets.”

Mijnheer Benigni, vindt u dat u indertijd met La vita e bella de wereld een klein beetje een betere plaats hebt gemaakt?
Benigni: “De wereld een betere plaats maken? Madonna, we maken films, nu niet overdrijven (lacht).”

Maar kunst is toch belangrijk?
Benigni: “Natuurlijk is het dat, en het is belangrijk als individu de wereld beter achter te laten dan hoe je hem aantrof. Maar, como se dice … wanneer je een mooie film maakt is dat je geschenk aan de wereld. Toen deze film in Italië uitkwam, keek ik stiekem mee vanuit de projectiecabine. Hij kreeg een prachtige ontvangst, de mensen juichten en applaudisseerden. Dat is het meeste dat je kan verwachten van kunst. Het is een geschenk. Schoonheid blijft belangrijk. Zoals Dostojevski al zei: ‘Schoonheid zal de wereld redden.’” (knipoogt)
(WV)